2022 yılında birçok değişiklik yaşadık. Bunlardan bazıları güzel gelişmelerken endüstride birçok konuda kolektif bir gerileme olduğundan da bahsetmek gerekiyor. San Diego State University’de yer alan Televizyon ve Film Endüstrisinde Kadın Çalışmaları Merkezi, 2022 yılına ait “Celluloid Ceiling” raporunu yayınladı.Raporda gişede en iyi performansa sahip 100 ve 250 film arkasındaki kadın işgücüne eğiliniyor.
ABD genelinde yurtiçi hasılatı en iyi 100 filmin 111 yönetmeni arasında sadece 10 tanesi kadın. Ve bu kadınlardan sadece 3 tanesi beyaz olmayan (people of color) kadınlar: Gina Prince-Bythewood, Kasi Lemmons ve Chinonye Chukwu.
SDSU’nun raporuna göre 2021’de %12 olan kadın yönetmen sayısı 2022’de %11’e geriledi.
Bu yazıda bazı önemli noktalara eğileceğiz; fakat raporun tamamına göz atmak isterseniz buradan ulaşabilirsiniz.
Sayılara Göz Atalım
2022’de en iyi hasılat yapan 250 filmde çalışan yönetmenlerin, yazarların, yapımcıların, yürütücü yapımcıların, kurgucuların ve görüntü yönetmenlerinin oranı %24. Geçtiğimiz sene bu oran %25’ti. En iyi 100 film özelinde bakarsak ise bu oran 2022’de %21’den %22’ye yükselmiş.
Bu merkezde bu çalışma 20 senedir yürütülüyor. Merkezin direktörü Dr. Martha Lauzen şöyle diyor: “#MeToo hareketinden sonraki 5 sene ve George Floyd’un ölümünden sonraki 2 sene sonra Hollywood kadınlar ve temsil edilemeyen yönetmenler, özellikle de beyaz olmayan kadınlar açısında çok ufak ilerleme katetti.”
“Sadece geleneğin değil aynı zamanda kadınları ve beyaz olmayan insanları marjinalize eden işe alım pratiklerinin de değişmesini istiyoruz.”
2022’de en iyi hasılata sahip 250 filmin %67’si, yukarıda bahsedilen posizyonlarda 0-4 arası sayıda kadına iş verdi. Karşılaştırma yapmak gerekirse, bu pozisyonlarda işe alınan 0-4 sayıdaki erkeklerin oranı ise %5. Demek oluyor ki kamera arkasında rol alanların büyük çoğunluğu erkek.
Kadın yönetmenlerin filmlerinde daha çok kadın işe alınıyor. Yine de bu filmlerin kadın-erkek oranında da dengesizlikler var.
Her işi kendi özelinde inceleyelim:
- Yazarlar (19%)
- Yönetmenler (18%)
- Kurgucular (21%)
- Yürütücü Yapımcılar (25%)
- Görüntü Yönetmenleri (7%)
Bir önceki iki yıl ile karşılaştırıldığında çok fazla bir şey değişmiş gibi gözükmüyor. Her iş özelinde yaklaşık %1’lik bir kayıp söz konusu olsa da sayı olarak bakıldığında daha fazla kadın işe alınmışa benziyor. Bu kutlanabilecek bir şey olabilir fakat %24 oranıyla kadınların ağır derecede temsiliyet sorununa sahip olduğunu göz önüne almak gerek.
En iyi 100 filmin 10 kadın yönetmenine bakalım. Sayması ne yazık ki çok az olduğu için kolay: Olivia Newman (Where the Crawdads Sing), Gina Prince-Bythewood (The Woman King), Olivia Wilde (Don’t Worry Darling), Jessica M. Thompson (The Invitation), Kat Coiro (Marry Me), Rosalind Ross (Father Stu), Halina Reijn (Bodies Bodies Bodies), Kasi Lemmons (Whitney Houston: I Wanna Dance with Somebody), Chinonye Chukwu (Till) and Maria Schrader (She Said).
Endüstri genelinde kadınlar dramatik derecede temsiliyet sorununa sahip. 1998’deki Celluloid Ceiling raporuna bakıldığında 24 yıl içerisinde sadece %7’lik bir artış söz konusu.
Yıldan yıla sayıların artması dikkat dağıtıcı olabilir fakat orana bakıldığında kadınlar yılın en iyi filmlerinin sadece çeyreğinde iş havzasında yer alıyorlar. İşe alım süreçlerinde köklü bir değişim yapmanın bir yolunu bulmamız gerekiyor.
İşe alım süreçlerini daha eşitlikçi ve adil olması için bir araya gelmenin yollarını bulursak bunu 2023 yılında değiştirebiliriz.
