Ortam Işığı (Ambient Light) Nedir ?
Çekime sizin götürmediğiniz ancak ortamda var olan her türlü ışığa ortam ışığı denir. Doğal ışık kaynaklarını veya o alanda daha önce kurulmuş ve hala var olan aydınlatmayı da kapsar. Bütçeye, pratik ihtiyaçlara ve yaratıcılığa bağlı olarak ortam ışıkları çekiminiz için çok faydalı olabilir.
Bazı Ortam Işığı Örnekleri
- Güneş Işığı
- Ay Işığı
- Sokak Lambası
- Restoran ya da kafelerdeki aydınlatmalar
Ortam Işığı ve Doğal Işık
Ortam ışığının kullanım örneklerine geçmeden önce ortam ışığı ve doğal ışık arasındaki ayrımı açıklayalım.
Her ortam ışığı doğal ışık değildir, ama her doğal ışık ortam ışığıdır.
Doğal ışık doğa tarafından sağlanan ışığa verilen isimdir. Bu ışığın kaynağı güneş veya ay gibi doğal kaynaklar olmalıdır. Tanımına bakıldığında doğal ışık sete getirilmemiştir yani oradadır ya da değildir. Bu da doğal ışığın ortam ışığı olduğu anlamına gelmektedir. Ama ortam ışığı sete getirilmeyen her türlü aydınlatmayı nitelemek için kullanılır. Bu neon bir tabela ya da metronun floresan ışığı da olabilir.
Sinemada Ortam Işığı
Bu aydınlatma tarzının sinemada kullanımı çok çeşitli olabilir. Özellikle analogtan dijitale geçilmesiyle de ortam ışığının filmlerde kullanımı artmıştır. Çünkü kameralar gitgide ortam ışıklarını algılamada daha hassas hale gelmişlerdir.
Bazı örneklere bakalım:
THE RIDER (2017)
Oscar ödüllü yönetmen Chloé Zhao’nun onlarca filmi olmasa da şu ana kadar çektiği filmlerden çok net bir şekilde, kendi imzası olan görsel tarzını ortaya koydu. Zhao Nomadland’de olduğu gibi The Rider filminde de görüntülerinde ağırlıklı olarak ortam ışığı kullanıyor. İki film de Batı Amerika’nın doğal güzellikleriyle işlenmiş ve bu ortamın çoğunlukla modern kültürle nasıl zıtlaştığını görüyoruz. Doğal ışığı ve ortam ışığını kullanarak Zhao bu etkiyi daha da artırıyor aslında. Yarattığı görüntüler de anlatmak istediği hikayeler kadar gerçek görünüyor böylelikle.
CHUNGKING EXPRESS (1994)
Efsanevi yönetmen Wong Kar-wai kendisine öncelikli olarak ortam ışıklarını kullandığı, ayırt edici görsel bir dil oluşturdu. Zhao’nun kullandığı doğal ve sade ışıkların aksine Wong’un kullandığı ışıklar daha çok Hong Kong’un ve diğer büyük şehirlerin neon aydınlatmayla dolu cadde ve sokaklarından geliyor.
Wong’un bu ışıklar sayesinde oluşan şehrin labirentimsi görüntülerini kullanarak karakterlerin içinde bulunduğu yapay çıkmazları vurgulaması mükemmel bir anlatı sunuyor ve görüntüler ne kadar stilize olursa olsun gerçekliğin dışına hiç çıkmıyor.
BREAKING THE WAVES (1996)
Dogme 95 hareketinden bahsetmeden filmde ortam ışığını anlatmak olmaz. Bu harekete mensup filmciler hikaye anlatıcılığı ve yönetmenliği ön plana almak için büyük bütçeli filmleri reddettikleri bir manifesto yarattılar.
Dogme 95 akımının bir kuralı da ortam ışığı kullanmaktı. Ya da onların tabiriyle “özel ışıklandırma yapmamak” idi. Bu hareketin öncülerinden olan Lars Von Trier akımın en meşhur filmlerinden Breaking The Waves’i bu kurallara bağlı çekmiştir. (Birkaçını yıkmış olsa da akımın en iyi filmlerinden kabul edilir.) Breaking The Waves doğal olana övgü niteliğinde bir filmdir, bunun sonucunda da yönetmenin hikaye ve oyunculuklardan başka odaklandığı çok şey olmadığı anlamına gelir.
Ortam Işığı Kullanmak
Genellikle aşırı kontrollü kurulan setler dışında her sette bir ortam ışığı bulunur. Yani bir noktada kaçınılmazdırlar bu yüzden ortam ışığını lehimize çevirmek en iyisi olur.
Ortam ışığının kontrol edilemez olduğu çok büyük bir yanılgı. Işığın varlığını kontrol edemeseniz de yoğunluğunu, tonunu ya da öznenize hangi açıdan vurduğunu kontrol edebilirsiniz. Öğlen vakti var olan sert güneş ışığı ana ışık (key light) olarak ya da reflektörle yansıtılarak dolgu ışığı (fill light) olarak kullanılabilir. Eğer korku veya gerilim filmi çekiyorsanız ay ışığını bordür ışığı (rim light) olarak kullanarak ürkütücü bir efekt verebilirsiniz örneğin. Kuvvetli olan ışıkları difüze edebilirsiniz. Var olan ışık kaynağının rengini veya tonunu değiştirmek için çeşitli pratik filtreler kullanabilirsiniz. Bunlar gibi daha çok farklı seçenekler olabilir, neler yapabileceğiniz tamamen ihtiyaçlarınıza ve yaratıcılığınıza bağlı. Şunu da unutmamak lazım ki ortam ışığı kesinlikle tamamen kontrolünüz dışında değil.