Alan derinliği, lensin odaklandığı öznenin önünde ve arkasında kabul edilebilir keskinlikte kalan alanlara verilen addır. Basitçe söylemek gerekirse, öznenin etrafındaki ne kadarlık bir alanın flu ya da keskin olduğunu belirtir.
Alan derinliğinin dar olması daha küçük bir alanın net olması anlamına gelir. Özne odakta arka plan ise komple fludur. Portre çekimlerinde çoğunlukla alan derinliği sığ tutulur. Daha geniş alan derinliği ise daha büyük bir alanın net olması anlamına gelir. Daha çok alan ve özne odakta ve nettir. Genelde manzara çekimlerinde tercih edilir.
Alan Derinliğini Neler Etkiler?
- Diyafram açıklığı (Aperture)
- Kameranın özneye uzaklığı
- Lensin odak uzunluğu (Focal length)
- Kameranın sensör boyutu
Bu ayarların birbirleriyle uyum içinde nasıl çalıştığını öğrendiğinizde çok temel ekipmanlarla da dinamik ve profesyonel görüntüler elde edebilirsiniz.
Diyafram açıklığı
Diyafram açıklığı bir lensteki ışığın geçebildiği açıklık anlamına gelir. Deklanşöre basıldığında görüntüyü kaydetmek için bir delik açılır. Diyafram açıklığı bu deliğin boyutudur.
Delik büyüdükçe daha çok ışık alır, delik küçüldükçe daha az ışık alır. Ayrıca, diyafram açıklığı büyüdükçe görüntü flulaşır, diyagram açıklığı küçüldükçe görüntü keskinleşir.
Diyafram açıklığı f değeriyle (f stop) belirlenir. F değeri; 1.4,2, 2.8, 4, 5.6, 8, 11 ve 16 şeklinde numarayla yazılır. Sayı arttıkça diyafram açıklığı küçülür. Düşük f değeri büyük diyafram aralığına tekabül eder. Yüksek f değeri ise küçük diyafram aralığına tekabül eder.
Büyük diyafram açıklığı (düşük f değeri) da görüntüde fluluk yaratabilir. Eğer görüntüde öznenin izole olmasını istiyorsanız f değerini düşük tutun. Böylece nette olan tek şey özneniz olacaktır. Bu da alan derinliğinin az olması anlamına gelir. Aşağıdaki görüntüde olduğu gibi:
Diyafram açıklığı düşükse; açıklık küçük (f değeri yüksek), alan derinliği büyük ve arka plan daha keskindir. Aşağıdaki görüntüde olduğu gibi:
Diyafram açıklığı diğer iki öğeye bağlı olarak çalışır; ISO ve shutter speed. Bu öğelerin çalışma dinamiğini öğrenmeniz, diyafram açıklığının çalışma prensiplerini tam kavramanızı sağlar.
Kamera ve Özne Arasındaki Uzaklık
Kamerayı özneye göre nereye konumlandırdığınız da alan derinliğini etkiler. Kamera özneye yaklaştıkça, netlik daha sığ olacaktır. Yani özne net arka plan komple flu kalacaktır. Eğer özne kameradan uzakta konumlanırsa, daha derin ya da büyük bir alan derinliğiyle görüntünün tamamı daha keskin görünecektir.
Odak Uzunluğu
Kısa odak uzunluğu (geniş açılı lens) genellikle daha büyük alan derinliği verir. Uzun odak uzunluğu (telefoto lensler gibi) genellikle daha dar alan derinliği verir. Aşağıdaki görüntüde görüldüğü üzere, lens uzadıkça öznenin etrafındaki alan flulaşır. Tabi bu her zaman için geçerli değil. Kameranın özneye uzaklığı da bu durumu etkileyecektir. Ancak, kameranın yerini değiştirmeden lensin uzunluğunu artırırsak aşağıdaki durum geçerliliğini koruyacaktır.
Özetlemek gerekirse;
Keskinlik için alan derinliğini artırın:
- Diyafram açıklığını daraltın. (f değerini yükselterek yapabilirsiniz.)
- Özneden uzaklaşın.
- Odak uzunluğu kısa lens kullanın.
Fluluk için alan derinliğini azaltın:
- Diyafram açıklığını genişletin. (f değerini düşürerek yapabilirsiniz.)
- Özneye yaklaşın.
- Odak uzunluğu uzun lens kullanın.
