Anaformik lensler Fransız astronomi profesörü Henri Chrétien tarafından 1. Dünya Savaşı sırasında askeri amaçlı olarak geliştirilmiştir. Sinema endüstrisinde kullanımı ise 1950’li yılların başlarındadır. Sinemada ilk kullanılmaya başlandığında amaç kozmetik olarak iyi bir görünümden çok, daha büyük bir sinema ekranında seyirciyi etkileyecek görüntünün elde edilmesidir. Sonraki yıllarda görüntü yönetmenleri bu lenslerin kendine has kozmetik etkilerini de fark ettiler.
Aslında bu lensler geniş bir görünüm elde etmek için resmi deforme ederler. Kamerada kullanılan anamorfik lens, resmi sağdan ve soldan optik olarak sıkıştırır. Projeksiyon makinesinde ise kullanılan anamorfik mercek, sağdan ve soldan sıkıştırılmış olan resmi yukarıdan ve aşağıdan sıkıştırarak açar. Bu şekilde perdedeki görüntü yatay dikdörtgen halde büyümüş olarak görüntülenir.
Öncelerde anamorfik çekim tekniği günümüzün digital sensörleri için değil, 35 mm sinema kamera negatifi için geliştirilmiş ve bir geometri esasına dayanarak optimize edilmiştir. Bu geometri ise 1.33 çerçeve oranıdır. Günümüzde cep telefonlarına bile adapte edilebilen Anamorphic aparatlar mevcutken, profesyonel anamorfik lensler geniş perde elde etmek için bir takım optik manipülasyonlar yapılarak üretildiğinden bu lenslerle çalışmak tecrübe gerektirir. Görüntü yönetmeninin ve Focus puller’in bu lensleri tanımaları gerekir. Bu lenslerin kendine has karakterlerini kafa karıştırmadan anlatmaya çalışalım.
Görüntü İçin Ayrılan Alanın Geometrik Yapısı
1.33 yani 4/3 bir çerçeve oranı için 2X anamorfik lens kullanılır. 2X demek; görüntüyü 2 katı kadar sıkıştırma oranı demektir. Burada dikkat edilmesi gereken; 2X çarpan değil bölen olarak düşünülmelidir.
Örneğin anamorfik olmayan bir lens düşünelim. Bu lens 50 mm. odak uzunluğuna sahip olsun. Siz bu lens ile 50 mm.’lik bir odak elde edersiniz. Ama 50 mm. anamorfik 2X lens ile elde edeceğiniz sonuç anamorfik olmayan 25 mm. odağa sahip bir lensin vereceği görüntü olacaktır. Profesyonel sahada kullanılan anamorfik lenslerin tamamı 2X sıkıştırma oranına sahiptir. ( Günümüz Full Frame için yapılan anamorfik lensler hariç. Yazının ilerleyen bölümlerinde bu lenslere değineceğiz). 25 mm. anamorfik 2X lens 12mm. odağında bir sonuç verirken, 300 mm. anamorfik telefoto lens ile 150 mm. odağında bir sonuç elde edersiniz. Yani 300 mm. anamorfik 2X lensi kameranıza taktığınızda 300 mm.’lik bir görüntü alamadığınızda şaşırmayın. Eğer standart lens alışkanlığınızla 300 mm.’lik bir sonuç görmek istiyorsanız 600 mm. anamorfik 2X lens kullanmanız gerekir. Tabi bu günümüz diğital kameralarında 4/3 oranında sensör demektir.Orta segmentte MFT sensörler bu orana sahiptir.Ayrıca , Üst segmentte ise 4/3 oranına sahip sadece ARRI Alexa’nın bazı modelleri vardır.
Sığ Alan Derinliği
Anamorfik lensler normal lenslere göre sığ alan derinliklerine sahiptirler. Örneğin anamorfik olmayan bir lens ile en açık diayfram değerinde rahatlıkla çekim yapılabilirken bir anamorfik lens ile açık diyafram aralığında çekim yaparken sorunlar yaşayabilirsiniz.
Örneğin normal (spherIcal) bir lens ile çalışırken verdiğiniz çalıştığınız f değerinin 2.8 olduğunu farz edelim, Anamorfik lens ile çalışırken iki f değeri kadar kapalı çalışmanız, yani 5.6 f değerinde çalışmanız daha iyi sonuç verecektir.
Makro Görüntü
Anamorfik lens üreticilerinin hiçbirinde makro lens bulamazsınız. Bunun sebebi; başta da söylediğimiz üzere, anamorfik lensler optik manipülasyon yapılarak dizayn edilirler. Bu da makro lens üretimini mühendislik olarak mümkün kılmamaktadır. Peki anamorfik çekim yaparken makro ihtiyacımızı görmezden mi geleceğiz? Tabii ki hayır. Makro lens sonuçları elde etmek için anamorfik lens önüne Diopter filtreler ekleyebiliriz.
Bokeh
Anamorfik lenslerin bokeh efektleri normal lenslere kıyasla şekilce bozuktur. Ama bu kusur, kozmetik olarak göze hoş göründüğü için görüntü yönetmenleri tarafından sıklıkla kullanılmaktadır.
Flare
Anamorfik lenslerin flare oluşturma biçimi de normal lenslerden farklıdır. Bunun sebebi; normal lensler, Spherical dedigimiz, küresel cam yapısına sahiptir.
Ek olarak, Anamorfik lenslerde ise dış mercek (anamorfik eleman) silindirik yapıdadır.
Sonuç olarak anamorfik lensler geniş perdelerde görüntüleri göstermek amacıyla sinemada kullanılmaya başladığından resmi deforme etmek mantığıyla çalışır. Bu deformasyonun sonuçlarını iyi anlamak gerekir. Profesyonel sahada 2X olan anamorfik lensler kullanılır. Modern diğital kamera endüstrisi farklı boyutlarda sensör ebatları üretmektedir. Full Frame, Super 35 ve MFT gibi. Bu sensörlere göre yeni anamorfik lens tasarımları da talep nedeniyle farklı sıkıştırma oranlarında üretilmektedir. 1.33X, 1.55X, 1.8X gibi. Bilinmesi gereken şudur ki; 2X çarpan dışındaki yeni anamorfik lenslerin bokeh ve flare sonuçları 2X’ler kadar tatmin edici olmayabilir. Özellikle sinema filmlerindeki gibi sonuçlar yakalamak için 2X anamorfik lens kullanmanızı öneririz.
